Қарағанды облысы Осакаров ауданы орталықтандырылған кітапхана жүйесі жобасы

​

1. Ақбұлақ қорымы  (ортағасырлар дәуірі)

Ақ-Бұлақ I қорымының 1-қорғаны

Ол Тракторист ауылынан солтүстік-шығыста 600 м, Шідерті өзенінің сол жағалауынан 3 км жерде орналасқан. Солтүстік жағынан екі Андронов қоршауымен жалғасады.  Жағалау диаметрі 12 м, биіктігі 0,8 м қиратылған топырақтан тұрады.Жағалаудың орталық бөлігінде, бетінен 10 см қашықтықта, қоладан жасалған үш бұрышты петиол тәрізді жебенің ұшы табылды. Қабірдің астынан қабір шұңқырын жауып тұрған сынған тас плиталардың бітеуі табылды. Мұнда шашыраңқы күйде жерленген қаңқаның жоғарғы жартысының сүйектері болды.Үйінділердің астында ашылған қабір шұңқыры сопақша пішінді және батыс-шығыс сызық бойымен бағытталған. Шұңқырдың шамалы тереңдігі (0,6 м) жарты метрлік «жер жамылғысының» астында тас жыныстарының негізі болғандығымен түсіндіріледі. Шұңқырдың түбінде адамның толық емес қаңқасы жатты. Бұзылмаған оң жақ сан сүйегі мен жіліншік сүйектеріне қарағанда, ер адамды ұзын етіп, артына, басын батысқа қарай көмген. Шұңқырдың төменгі жағында, солтүстік шетінде екі қоладан жасалған жебенің ұштары табылды. Қарсы қабырғаға қандай да бір темір заттың кішкене үзіндісі белгіленген.

​

2. Ақ-Бұлақ II қорымының  1 қорғаны.

Сол ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 4 км, Шідерті өзенінің сол жағалауында, Андронов қорымының оңтүстік бөлігінде орналасқан. Екі қорғаннан тұрады. Біріншісі диаметрі 9 м және оған шығыстан іргелес, екіншісі диаметрі 7,5 м.Одан шығысқа қарай ұзындығы 38 м және орташа ені 2 м доғалы екі тас жоталар созылып жатыр.Екі қорғанда белгісіз  биіктіктегі тас үйінділерін құрайды.

Жоталардың соңғы құрылымдары арасында бірнеше сопақ және суб тікбұрышты формациялар және бір қатар тастар тізбегі орналасқан. Қазба жұмыстары тастардың астындағы жердің бұзылмағанын көрсетті. Есептеулердің бірінде күйдірілген топырақ пен көмірдің қалдықтары анықталды. Жерлеудің қатты бұзылуына байланысты жерлеу шұңқырының айқын контурын орнату мүмкін болмады.

2012 жылы А.И. Кукушкин мен В.Г.Ломан бастаған САИ археологиялық экспедициясы Бөрлі қорғанына археологиялық зерттеулер жүргізді. Қорған Төртқұдық ауылынан оңтүстікке қарай 6 км, шығыстан батысқа созылып жатқан биік төбенің басында орналасқан.  Қорған үйіндісінің  ортасында терең емес кеңістік болған және ол өңделмеген  ірі тастардан тұрды. Үйіндінің диаметрі 10 м теңестірілген, биіктігі 0,5 м, объектіде батыс-шығыс сызығы бойымен сол жақ шетімен жалпы аумағы 80 шаршы м қазба қазылды. 

Молодежный кентінен оңтүстік-шығысқа қарай 6 км, Шідерті өзенінен шығысқа қарай 500 м., батыс-шығыс сызығы бойымен созылған биік төбенің басында, Шідерті ауылынан солтүстікке қарай 5 км, электр желісінен батысқа қарай оңтүстік-батысқа қарай 3 км жерде орналасқан. Қорым 2 қорғаннан тұрады.Оны 2008 жылы И.А.Кукушкиннің басшылығымен ҚарМУ жанындағы САИ барлау отряды ашылды.

​

дереккөз :

Кукушкин И.А. Археологическая карта Осакаровского района[Текст] / И.А.Кукушкин, Т.С.Толеуов,А.И. Кукушкин.-Караганда,2013.-137с.