Қарағанды облысы Осакаров ауданы орталықтандырылған кітапхана жүйесі жобасы

​

Аумақта зерттеулер 1991 жылы И.А.Кукушкиннің жетекшілігімен ҚарМУ-дағы САИ барлау отряды бастады. Зерттеу жұмыстары 2009 және 2012 жылдары А.И. Кукушкин мен В.Г. Ломанның басшылығымен қайта жалғасты.

 Аудан аумағында ерте темір ғасыры мен орта ғасырларға жататын 10 материалдық мәдениеттің ескерткіштері табылды.

​

1.  Бақтықопа қорғаны (ерте темір ғасыры)

Кішігірім төбеде, No14 сорғы станциясынан оңтүстік-батысқа қарай 5 км жерде, Қарағанды-Павлодар тас жолынан оңтүстік-шығысқа қарай 5 км, Төртқұдық ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 6 км, балықшылар бригадасынан батысқа қарай 1 км жерде орналасқан. 1991 жылы ҚМУ қызметкері И.А.Кукушкин ашты.

2. Бақтықопа қорымы (ерте темір дәуірі)

Ол No14 сорғы станциясынан 3,3 км солтүстік-батыста, Қарағанды-Павлодар тас жолынан оңтүстік-шығысқа қарай 3 км жерде, Төртқұдық ауылынан шығысқа қарай 4,7 км, электр беру желісінен оңтүстік-батысқа қарай 75 м биіктікте орналасқан. Тас қоршауы бар 3 қорғаннан тұрады. 1991 жылы ҚМУ қызметкері И.А.Кукушкин ашты.

​

3. I Бақтықопа қорымы (ерте темір дәуірі)

Ол ойпатта, No14 насостық станциядан оңтүстік-батысқа қарай 5,9 км, Қарағанды-Павлодар тас жолынан оңтүстік-шығысқа қарай 4,7 км, Төртқұдық ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 6,3 км, электр беру желісінен оңтүстік-шығысқа қарай 200 м жерде орналасқан. Ол 4 құрылымнан, 2 тас қорғаннан және 2 тік бұрышты тас қоршаулардан тұрады.1991 жылы ҚМУ қызметкері И.А.Кукушкин ашты.

​

4. Бақтықопа II қорымы (ерте темір дәуірі)

Ол аласа жотада, No14 сорғы станциясынан оңтүстікке қарай 3,7 км, Қарағанды-Павлодар тас жолынан оңтүстік-шығыста 7,2 км, Төртқұдық ауылынан оңтүстік-шығыста 7,8 км, балық аулау бригадаларынан оңтүстік-батысқа қарай 0,5 км жерде орналасқан. Таспен салынған 3 қорғаннан тұрады. Қорған 3, диаметрі 10 м, биіктігі 0,3 м. 1991 жылы ҚМУ қызметкері И.А.Кукушкин ашқан.

​

5. Бақтықопак III қорымы (ерте темір ғасыры)

Төмен жотада, Ертіс-Қарағанды ​​каналының оң жағалауынан оңтүстікке қарай 150 м, No14 сорғы станциясынан оңтүстік-батысқа қарай 3,4 км, Қарағанды-Павлодар тас жолынан шығысқа қарай 6,5 км, Төртқұдық ауылынан оңтүстік-оңтүстік-шығысқа қарай 7 км,  электр жеткізу  желісінен оңтүстік-шығысқа қарай 1,5 км. жерде орналасқан.  Тас қоршалған 2 қорғаннан тұрады. 1991 жылы  ҚМУ қызметкері И.А.Кукушкин ашқан.

6 Қарасу қорғаны  (ерте темір ғасыры)

Қарасу қорғаны - Ертіс-Қарағанды ​​каналы су қоймасының батыс жағалауының салыстырмалы түрде тегіс ауданында, су бетінен батысқа қарай 0,3 км, гидроэлектрлік кешеннің 7-сорғы станциясынан 0,5 км солтүстік-батыста, Қарағанды-Павлодар тас жолынан 3,8 км шығыста, электр жеткізу желісінен оңтүстікке қарай 1 км жерде орналасқан.  Ескерткіштен оңтүстікке қарай 40 м қара жол мен электр желісі өтеді. 2009 жылы И.А.Кукушкиннің басшылығымен ҚарМУ жанындағы САИ барлау отряды ашты.

 

7.  Қарасу қорғаны 2 (ерте темір ғасыры)

Қарасу қорғаны 2 Ертіс-Қарағанды ​​каналының гидроэлектрлік кешенінің 7-ші су қоймасынан батысқа қарай 0,9 км-де, No7 сорғы станциясынан оңтүстік-батысқа қарай 5 км жерде, Қарағанды-Павлодар тас жолынан шығысқа қарай 4 км-де, Родниковский елді мекенінен солтүстікке қарай 5 км егістік алқапта орналасқан. 2009 жылы И.А.Кукушкиннің басшылығымен ҚарМУ жанындағы САИ барлау отряды ашты.

​

8 Қарасу қорымы (ерте темір ғасыры)

Қарасу қорымы Ертіс-Қарағанды ​​каналы су қоймасының батыс жағасында орналасқан (жетінші су электр кешені). Родниковский ауылынан солтүстікке қарай 13 км, Қарағанды-Павлодар тас жолынан шығысқа қарай 2 км, қазақ зиратынан оңтүстікке қарай 2 км. Қорым 3 қорғаннан тұрады. 2009 жылы И.А.Кукушкиннің басшылығымен ҚарМУ жанындағы САИ барлау отряды ашты.

​

9. Сарыапан қорымы (орта ғасырлар)

 Қорым Сарыапан өзенінің сол жағалауының түпкі террасасында орналасқан. Қарағанды-Павлодар тас жолынан шығысқа қарай 3 км, электр жеткізу желісінен шығысқа қарай 0,5 км, No 21 сорғы станциясынан солтүстік-шығыста, No20 сорғы станциясынан оңтүстік-батысқа қарай. Қорым 3 қорғаннан тұрады. Ол 2011 жылы И.А.Кукушкиннің жетекшілігімен ҚарМУ жанындағы САИ барлау отрядымен ашылды.

​

10 Бөрлі қорғаны (ерте темір дәуірі)

 Қорған Төртқұдық ауылынан оңтүстікке қарай 6 км, шығыстан батысқа созылып жатқан биік төбенің басында орналасқан. 2012 ж А.И.Кукушкин мен В.Г.Ломанның басшылығымен ҚарМУ жанындағы САИ археологиялық экспедициясы зерттеді.

​

​

 

Дереккөз:

Кукушкин И.А. Археологическая карта Осакаровского района[Текст] / И.А.Кукушкин, Т.С.Толеуов,А.И. Кукушкин.-Караганда,2013.-137с.